Voor ons ligt een mooi preventie- en handhavingsplan middelengebruik Achtkarspelen. Zo lang ik in de raad zit is er vaak gesproken en zijn er zorgen geuit rond het middelengebruik in Achtkarspelen. In ons verkiezingsprogramma hebben we ook aangegeven hier aan te willen werken Er zijn zorgen over drugs, maar ook over alcohol en nu is vapen er bijgekomen, maar ook gokverslaving kan een vlucht zijn met tegelijk de hoop op het winnen van een prijs waarmee je financiele problemen in
één klap opgelost lijken. Er zijn tv programma’s waarbij het lijkt of half Nederland in de prijzen valt, dus ja…Vaak brengt het je dieper in de problemen. Maar alcohol is toch een bijzonder probleem, dat speelt net zoveel bij ouderen als jongeren. In 2008 is de Provincie gestart met Nuchtere Fries, waarbij ook al de samenhang gezocht werd binnen gezin, school en vrije tijd.

Er ligt een amendement op het voorstel over de centrumregeling en verordening. In onze beleving ademt dit amendement vooral wat tegenzin in het hele gebeuren. Zoals we vorige keer al zeiden worden ook wij meestal niet blij van gemeenschappelijke regelingen. Maar deze vinden wij naast nodig ook nuttig. En dan vooral omdat het echt wel ergens om gaat. Het gaat om de urgentie van mensen die dit echt nodig hebben. Kwetsbare mensen waarvan sommigen anders grote kans hebben op straat te komen. Naast dat dit voor de mensen zelf heftig is heeft dit ook impact op de hele gemeenschap. In 2023 waren er 591 huishoudens dakloos in
Friesland waarvan 14 in Achtkarspelen. Als we met deze regeling kunnen zorgen dat de kwetsbare groepen die in dit stuk genoemd worden eerder kans maken op een huis dan omarmen wij deze centrumregeling. Of het nu wel of niet verplicht is of wordt. Want alleen met onze eigen gemeente gaat dit niet lukken en/of wordt het veel duurder. Hiervan kunnen we ons inziens ook niet zeggen geen knaken geen taken, want het gaat om mensen. We gaan ook door met jeugdzorg en WMO en we denken dat dit ook gewoon moet gebeuren.

We begonnen deze raadsperiode met ons verkiezingsprogramma met de titel: samen recht doen. In onze maatschappij ligt de focus op de vrijheid van het individu, maar individuen komen vooral tot bloei in gemeenschap met de ander. We hebben elkaar nodig dat is mienskip! Van daaruit willen we oog hebben voor onze naaste. We zien de ongelijkheid en onrecht zowel in Nederland als in de wereld. Zo benaderen we ook vluchtelingen vanuit de bijbelse oproep tot barmhartigheid. Asiel- en migratiebeleid zien we als een Europese uitdaging en zou Europees opgelost moeten worden. Van de vluchtelingen waar we het hier over hebben heeft de landelijke overheid al vastgesteld dat ze voorlopig in ons land mogen blijven. Als gemeente zien we het als onze taak ook deze mensen te zien en zorg te dragen voor goede opvang. Net zo goed als we opkomen voor alle mensen in onze gemeente die het moeilijk hebben. Iedereen die de gemeenteraad een beetje volgt heeft kunnen zien hoe we als ChristenUnie op eigen initiatief met voorstellen komen om woningzoekenden en mensen met een kleinere beurs te ondersteunen. En dat zullen we blijven doen. Daar staan we voor.We laten ons dus op geen enkele manier aanpraten dat we er niet voor onze inwoners zouden zijn.

Het voornemen van Jobinder en de gemeente om een proef te doen met leerlingenvervoer in onze gemeente deed heel wat stof opwaaien. Het zorgde wekenlang voor veel onrust in de gezinnen. Heel begrijpelijk wat ons als ChristenUnie betreft. Het riep vragen op van; hoe komt onze zoon of dochter bij de opstapplek? Is dit grootschalige vervoer niet veel te onrustig? Hoe functioneert onze zoon of dochter dan vervolgens in de klas of hoe krijgen we hem of haar weer thuis? Hoe passen we dit praktisch in in onze gezinssituatie? Waarom moet dit allemaal zo snel? Als ChristenUnie begrijpen we veel van deze zorgen. Wat ons bevreemd en ook wel  teleurstelt is dat Jobinder en de gemeente deze inschatting bij het begin van de plannen niet zelf gemaakt hebben. Jobinder werkt alle dagen met deze doelgroep; hebben ze dan zo weinig gevoel bij de leefwereld van de kinderen die ze dagelijks vervoeren? We hebben geen enkele reden om te denken dat er opzet in het spel is, laat dat duidelijk zijn, maar als we ons verplaatsen in de ouders wat zien we dan. Dan zien we  als ouder een organisatie (Jobinder) en een overheid (gemeente) die vanuit hun kantoor een beslissing nemen die al op korte termijn een zeer ingrijpend effect hebben in je persoonlijke leven, een besluit dat oneerlijk voelt en  voor je gevoel is er geen ruimte is om er iets aan te doen. Machteloosheid, zorgen, boosheid, we hebben het van de ouders zelf gehoord.

Na een positieve evaluatie komt gelukkig ook het college tot de conclusie dat preventief werken op jeugdzorg niet alleen veel (extra) problemen in gezinnen voorkomt maar hiermee ook duurdere uitgaven in zowel WMO als jeugdzorg voorkomtWe zijn blij dat het college na aandringen van de ChristenUnie komt met een voorstel om zowel de gebiedsteamwerkers als de jongerenwerkers in de school te verlengen. Voor het welzijn van onze jeugd en ook in de overtuiging dat dit veel leed kan voorkomen.

De hervormingsagenda jeugd zet ook in op preventie ter voorkoming van duurdere jeugdzorg. Hard nodig omdat de kosten nu al bijna onbetaalbaar zijn en op lange termijn zelfs onhoudbaar worden als het in deze lijn doorzet.

De Pilot isolatie woningen in Drogeham en Kootstertille. Hoe mooi is de samenwerking hierin in ANNO verband en de gebiedscoöperatie Enerzjyk Skûlenboarch. Het is ook de kant die we op moeten met de energietransitie, niet alleen subsidies voor de grote projecten, maar ook de inwoners meenemen. Zeker de inwoner met een kleine beurs. Het zou mooi zijn als ook SWA meezou doen en de huurwoningen die er nog tussen zitten meegenomen worden. Ik kan dat niet helemaal opmaken uit de stukken. 

Het laatste inhoudelijke programma in de begroting 2025 betreft Volkshuisvesting. Volhuisvesting, woningbouw ik denk dat het één van de onderwerpen is waar de meeste Nederlanders zich zorgen over maken. In Achtkarspelen zal dat niet anders zijn. Het is niet alleen een onderwerp waar veel mensen zich zorgen over maken maar ook een onderwerp waar ze veel van de gemeente verwachten. En terecht.

Er zijn veel reden waarom woningbouw belangrijk is en waarom we er dus volop op moeten inzetten.  Bijvoorbeeld de “Visie Wonen met Welzijn en Zorg” die we enkele weken geleden hiervoor in de raad besproken hebben. Daarin kunnen we lezen dat er een groot probleem op ons afkomt als het gaat om de zorg van onze ouderen. De groep ouderen wordt steeds groter terwijl het aantal jongeren afneemt. Zo'n demografische trend is niet te keren. Wat we wel kunnen doen is ervoor zorgen dat jongeren zoveel mogelijk kunnen gaan wonen in onze dorpen en niet vanwege de woningnood weg moeten. Genoeg woningen houden onze dorpen ook in de toekomst leefbaar.

Het mag duidelijk zijn dat we als ChristenUnie alle langere tijd niet helemaal op één lijn zitten met het college als het gaat om de aanpak bij concrete bouwplannen. Daarvoor hebben we al eens een motie van treurnis ingediend maar ook al een keer een motie met concrete punten voor versnelling van de woningbouw. Helaas zonder resultaat. Maar nu denk ik in de begroting toch iets te lezen wat weer een opening biedt. Het college constateert namelijk dat er te veel plannen zijn om met de huidige ambtelijke capaciteit aan te kunnen. Daarom zullen ze nog dit jaar de plannen, de aanwezige en noodzakelijke ambtelijke capaciteit op een rijtje zetten en waar nodig een voorstel doen over de prioritering. Als dat voorstel naar de raad komt dan zullen we dat natuurlijk goed bekijken maar het college hint toch een beetje op het vertragen van bepaalde plannen. Zo noemen dat prioriteren. Nou ja, laten we dan op voorhand maar duidelijk zijn wij als ChristenUnie hebben niet zo veel op met vertraging in de bouw.  We zullen zien waar het college mee komt.

Als ChristenUnie zijn we blij met deze visie en zien we ook de noodzaak. Van alle kanten wordt duidelijk dat er veel uitdagingen zijn in de zorg. Niet alleen financieel, maar ook qua personiel dat moeilijk te vinden is. Mensen moeten daarom langer thuis wonen, maar het is zoals in de visie staat: mensen ook het liefst thuis blijven wonen Daarnaast zijn er geen verzorgingstehuizen meer en kom je pas bij een zeer zware zorgvraag in aanmerking voor een verpleeghuisplek. Het is daarom goed dat er in de regio samengewerkt wordt en wonen, wolwêze en zorg integraal bekeken wordt. Het maakt ook de noodzaak duidelijk om snel en coulant om te gaan met aanvragen voor andere vormen van wonen zoals het concept van de Knarrenhof(wat je ook van de naam mag vinden), mantelzorgwoningen en vormen van wonen
met zorg. We denken dan ook aan wonen met begeleiding voor mensen met een lichte beperking. Kansen zien in plaats van bedreigingen.

Het afgelopen jaar is de woningbouw, of beter gezegd het gebrek daaraan, vaak onderwerp van gesprek geweest in de gemeenteraad. In de eerste vergadering na de zomer hebben het nu  weer op de agenda. En terecht. Het vinden van een geschikte en betaalbare woning is, ook in onze gemeente, een groot probleem. Dat vindt iedereen maar het probleem is niet makkelijk op te lossen. Daarom moeten we creatief zijn. Eén van de die creatieve oplossingen zijn zogenaamde flexwoningen. De gedachte is dat je flexwoningen relatief snel neerzetten kunt en wanneer de woningen niet meer nodig zouden zijn zijn ze ook weer te verwijderen. Flexwoningen klinkt misschien een beetje armetierig, een soort keten, maar dat is zeker niet het geval. Het zijn woningen die van alle gemakken voorzien zijn, er netje uitzien en ik gewoon aan de nieuwbouwnormen voldoen. Maar zijn flexwoningen ook iets voor onze gemeente? De raad denkt van wel. In de Woonvisie hebben we daarom de ambitie uitgesproken om de komende jaren, tot 2026,  50 flexwoningen te realiseren. Het onderzoek naar haalbaarheid van flexwoningen staat nu op de agenda. De conclusie is redelijk duidelijk; de woningcorporatie SWA en de gemeente zien het bouwen van flexwoningen door SWA niet zitten. Nou kan dat natuurlijk een uitkomst zijn. Ook landelijk lopen flexwoningen vaak tegen problemen aan. Maar wat de ChristenUnie betreft is het hiermee niet klaar. Dat zit hem vast op twee dingen;